Batallón Vasco Español kasuaren bidez, Espainiako Estatuak 1975 eta 1983 bitartean indarkeria parapolizialaren estrategia sistematikoa gauzatzeko erabilitako egitura operatiboa eta funtzionamendu-dinamikak aztertzen ditu liburu honek; xehatzen du gerra zikinaren egitura hura nola sortu zuten, Espainiako Estatuak nola finantzatu zuen eta disidentzia zigortzeko zer metodo erabili zituzten.

Jende multzo bat leku batean sartu ahal izateko bertako jende multzo batek alde egin behar du, eta horrela ari zaizkigu hiriak eta kulturak aldatzen. Ondorio kaltegarri objektibo asko ekartzen ditu turismoak, hala nola karbonizazioa, gentrifikazioa... Rodriguezek turismoari buruzko hausnarketa idatzi du saiakera honetan.

Zer dute komunean Joxe Azurmendik eta Judith Butlerrek, Simone de Beauvoirrek eta Jule Goikoetxeak? Azurmendik eta autore feminista desberdinek gako oso interesgarriak eskaintzen dizkigute bestelako gizaki eredu bat pentsatzeko. Pentsamendua antropologizatu egin da eta bataila politiko, sozial, ekonomiko, kultural interesgarria dago gizatasun eredua birdefinitze aldera. Eztabaida kritikorako, irakurketa bikaina.

Irudimen, borroka kolektibo eta gizatasunez beteriko testigantza honek, umore eta sentiberatasun handiz, gogorarazten digu gerraren usainean ere bizitzak lilura dezakeela eta, orbainek min ematen duten arren, eraldatu ere egiten dutela erakusten duena.

Historia honetan bi arnas kontatzen dira; Iratxe Sorzabalena eta Mari Nieves Diazena, bere amarena. Biek ala biek, bakoitzak bere modura, torturak eragiten duen arnas falta sufritu dute, beste hainbat sufrikariorekin batera. Lehenak, bere azalean pairatu du bizitzarekiko behin-behineko etena. Bigarrenak, berriz, bere parte izan zen alabaren gorputzean. Bi arnas ikusezin horiek ikustarazi nahi ditu historia honek, bi itolarri horiek, sufrimendu bikoitz hori. Kasu honetan, amaren ahotik eta bizipenetatik, baina alabak bere azalean sufritutakoa ardatz hartuta, eta ahal den neurrian Iratxeren ahotsa ere entzunaraziz.

Euskal Herriko torturaren errealitatean sakontzen duen dokumentala, batez ere marka fisikorik uzten ez duen horretan arreta jarriz eta KREIren txosten ofizialari jarraituz. Euskal Autonomia Erkidegoan 1960-2014 artean izandako tortura eta tratu txarrak ikertzeko proiektua. Eusko Jaurlaritzak egin zuen, Bake eta Bizikidetza Planaren esparruan, eta estatistikei oso lotuta dago. Azken urteetan, Euskal Herrian dokumentatutako 4.113 tortura kasu polizial, % 73 Franco hil ondoren, eskualdean zeuden gorputz guztietako agenteek exekutatuak: polizia Nazionalak, Guardia Zibilak eta Ertzaintzak.

Eskolatik lagun minak diren bost emakume, urtero, salbuespenik gabe, astebeteko ihesaldia antolatzen dute elkarrekin. Aurten, bidaia horren inguruabarrak bereziak eta desberdinak dira, horietako bati minbizia diagnostikatu berri baitiote. Bidaia batzuek bizitza betiko aldatzen dizute. Bizitza batzuek betiko aldatzen dizkizute bidaiak.

Diagnostiko bat egiteko edo tratamendu bat izateko medikuarenera joatea gauza arrunta da kanpoko munduan. Baina preso den ororentzat bide oso zaila edo ezinezkoa da. Kartzelak zuzenean presoen osasunean eragiten dituen ondorio lazgarriak (depresioa, pentsamendu suizidak, diagnostiko berantiarrak, ailegatzen ez diren froga medikuak eta beranduegi ematen diren askatze aginduak) azaleratu ditu Lander Garrok zuzendutako film-dokumental honetan.

Txikitan ikasi zuen Maurizia Aldeiturriagak panderoa jotzen, eta herriz herri aritzen zen. Garai hartako pandero jotzaileen ikur bilakatu zen Aldeiturriaga, ordura arte gizonezkoena zen mundu batean lehen lerroan jartzea lortu baitzuen. Aupa Maurizia!

Komikia memoriari buruzko dokumentu historiko hunkigarria da, eta biktimen labirintoa zeharkatzen du, haien duintasunagatik, memoria berreskuratzeko eta amnesiari aurre egiteko. Kazetaritza-edukia duten eta iragana eta oraina trukatzen dituzten irudi koordinatu horiek bisualki txundigarriak dira.

Komiki honen orrialdeak Portugalen 1974ko apirilaren 25eko Iraultzaren aurreko eta ondorengo urteetan murgiltzen gaitu, José Novo, Estatuaren diktaduran Lisboako periferian hazi zen gaztearen bidez. Testigantzak eta fikzioa nahasten diren heinean musikak, liburuek, ideia klandestinoek eta askatasun nahiak bustitzen dituzte eleberria.

Komiki-kazetaritzaren ildoan aitzindaritzat jotzen da liburua: palestinarrek 1990eko urteetan bizi zuten egoera erretratatu zuen Joe Saccorenek eta orain, Julen Gabiriak komikia euskaratu eta Astiberri argitaletxeak plazaratu du.