Eustakio Mendizabal militante ezaguna zen, zuen karismagatik eta batez ere bere euskaltzaletasunaga-tik, idazle gailena eta poeta izan zen eta iratzartze nazional baten garaiko protagonista. Bere bizitzan hainbat emakumek zuten presentzia nabarmendu du Iñaki Egañak.

Pasioz eta politikaz betetako artikulu bilduma, hamalau atalez osatuta. hooks gaur egungo hezkuntzaren bihotzari mintzo zaio: nola birpentsa ditzakegu irakaskuntza-praktikak multikulturalismo-aren aroan? Zer egingo dugu irakatsi nahi ez duten irakasleekin eta ikasi nahi ez duten ikasleekin? Nola egin behar diogu aurre sexismoari ikasgelan?

Miren Arangurenek, Ainara Santamariak eta Monika Mendiberrik egungo zaintzaren-sistemaren hutsune, muga eta erronkak azaleratu dituzte. Egungo ereduak dituen mugak eta geruzak agertzean eta haren konplexutasuna ulertzean, lanen banaketa desorekatua gainditu eta bizitza erdigunean kokatuko duen gizarte antolaketa bat osatzeko bidean has gaitezke.

Jokin Bergara soziologoak ariketa bat planteatzen du liburuxka honetan, kapitalismoari txiki geratu zaion munduan, aro horren agortzearen aurrean, zer bide zabaldu daitezkeen irudikatzen saiatzea. Talka ekosozialaren biharamun politikotik, krisi ekologikoaren gaineko analisi politiko eta sozialetik harago, ateak zabaldu nahi dizkio soilik lur kolektiboetan loratzen den itxaropenari.

Australiako gobernuaren zirrikituak desmuntatu egiten dira entzuleen aurrean, politikan elkartzen diren identitate desberdinak agerian utziz. Gizon zuriz inguratutako esparru politikoan emakumea izatea ez da erraza eta emakume indigena izateak are konplexuagoa egiten du egoera. Oraindik ere generoaren intersekzionalitateari, etniari eta sexu-orientazioari buruz hausnartu behar denean. Unibertso politikoari begirada bat ematea genero-ikuspegi fresko eta distiratsu batetik.

Historia honetan bi arnas kontatzen dira; Iratxe Sorzabalena eta Mari Nieves Diazena, bere amarena. Biek ala biek, bakoitzak bere modura, torturak eragiten duen arnas falta sufritu dute, beste hainbat sufrikariorekin batera. Lehenak, bere azalean pairatu du bizitzarekiko behin-behineko etena. Bigarrenak, berriz, bere parte izan zen alabaren gorputzean. Bi arnas ikusezin horiek ikustarazi nahi ditu historia honek, bi itolarri horiek, sufrimendu bikoitz hori. Kasu honetan, amaren ahotik eta bizipenetatik, baina alabak bere azalean sufritutakoa ardatz hartuta, eta ahal den neurrian Iratxeren ahotsa ere entzunaraziz.

Euskal Herriko torturaren errealitatean sakontzen duen dokumentala, batez ere marka fisikorik uzten ez duen horretan arreta jarriz eta KREIren txosten ofizialari jarraituz. Euskal Autonomia Erkidegoan 1960-2014 artean izandako tortura eta tratu txarrak ikertzeko proiektua. Eusko Jaurlaritzak egin zuen, Bake eta Bizikidetza Planaren esparruan, eta estatistikei oso lotuta dago. Azken urteetan, Euskal Herrian dokumentatutako 4.113 tortura kasu polizial, % 73 Franco hil ondoren, eskualdean zeuden gorputz guztietako agenteek exekutatuak: polizia Nazionalak, Guardia Zibilak eta Ertzaintzak.

Eskolatik lagun minak diren bost emakume, urtero, salbuespenik gabe, astebeteko ihesaldia antolatzen dute elkarrekin. Aurten, bidaia horren inguruabarrak bereziak eta desberdinak dira, horietako bati minbizia diagnostikatu berri baitiote. Bidaia batzuek bizitza betiko aldatzen dizute. Bizitza batzuek betiko aldatzen dizkizute bidaiak.

Marjane Satrapi ilustratzaile irandarrak komikia honetan, Irango Iraultza islamikoa kontatzen du lehen pertsonan, garai hura bizi izan zuen haurraren begietatik, eta gero ere kontakizun autobiografikoarekin jarraitzen du, Europako ikasaldia, Iranera itzultzea eta abar deskribatuz.

Unai Iturriaga eta Harkaitz Cano gidoilariek eta Joseba Larratxe ‘Josevisky’ marrazkilariak arauari itzuri egin diote Mikel Laboa heterodoxoari dagokionez, komiki-liburuan. Bere kantuak irudi bilakatu dute eta kontutan hartu dituzte Laboaren katarsirako gaitasuna, garai baten kronika, soiltasunaren apologia, surrealismoa, hizkuntzak eta generoak gainditzeko zeukan sena.

Axut eta Artedrama antzerki konpainiek elkarlanean Zaldibarko zabortegiko artedrama sortu duten azken lana da. Pandemia, heriotza, drama, lana, luizia, mina, angustia, mugak, neurriak, grinak, maitasuna, sendia, inauteria. Harkaitz Canok eta Ximon Fuchsek elkarrekin idatzi dute testua eta Ander Lipus, Maite Larburu, Manex Fuchs, Ruth Guimera, Eneko Gil, Ane Sagüés eta Jon Ander Urresti. Dantzaria, irrati-esataria, Zaldibarko langileak, politikariak, enpresariak... gorpuztu dituzte antzeslana.

Bertsoaren bueltan elkartu ziren lau gazteak; eurek dioten bezala, lagun talde batek sortutako ordubete inguruko ikuskizuna da. Baina, bertsoa ez ezik, gaztetasuna eta marika eta bollera izatea ere badira obraren ardatz nagusiak. Begirada horretatik, ikusleari galderak eragin, barruak erre eta gorputza mugitzen dio eRRek, bitasunari su emateak deserosoa izan behar baitu ezinbestean.