SINADURAK
Industria jarduerak sekulako garrantzi sozio-politikoa du. Mendeetan zehar hegemonia globala potentzia industrializatuei (mendebaldekoak) zegokien arren, XX. mendearen amaieran informatikaren agerpena eta finantzarizazioak mendebaldeko ekonomiak desindustrializaziorantz bideratu zituzten, manufaktura produkzioa eskulan merkeagoa zuten herrialdeetara eramanez.
Argazkia. Unsplash / Crystal Kwok
Horrek onura izugarriak ekarri zizkien multinazionalei, baina bi ondorio oso garrantzitsuak ekarri zituen ere. Alde batetik, egoera behar bezala kudeatzen jakin zuten ekoizpen industriala jasotzen duten herrialdeak biziki garatu dira, Txinaren kasuan munduko lehen potentzia ekonomiko bihurtu arte.
Bestalde, mendebaldeko herrialdeetan industria enpleguak desagertzeak enpleguaren kalitatean atzera egitea ekarri du, eta horrek, politika liberalen beste ondorio batzuekin batera, erdiko klasearen higadura eta gizarte igogailuaren suntsipena ekarri ditu, legitimazio sistemikoaren funtsezko elementuak larriki kaltetuz. Eskuin muturraren gorakada, azkenaldiko gatazka geopolitikoak edo berehalako muga-zergen gerrak bezalako fenomenoen atzean dago porrot hori.
Euskal Herria herrialde industriala da. Azken hamarkadetako narriadura gorabehera, gure BPGren % 25 inguru industrian du jatorria. Baina, neurri handi batean, errealitate hori agortzen ari den bultzada historiko baten emaitza da. Gizarte-sistema aurreratuari eutsi nahi badiogu, industriak eskaintzen digun enplegu-kalitatea eta horrek sortzen duen balio erantsia behar ditugu, gure gizarteak eskatzen dituen zerbitzuen iraunkortasuna ahalbidetzen baitu.
«Azken hamarkadetako narriadura gorabehera, gure BPGren % 25 inguru industrian du jatorria»
Nafarroako eta EAEko gobernuen industria-politika gehienak inertzialak izan dira. Urkulluren aroa, bereziki, hamarkada galdua izan da, eta politika industrialak enpresei baldintzarik gabeko laguntza ematera mugatzen zen, inolako orientaziorik eta lidergorik gabe. Nafarroan multinazional gutxi batzuekiko mendekotasunak zalantza handiak sortzen ditu.
Horren ondorioz, euskal industriaren indarguneak alde batera utzi gabe, badira premiaz konpondu beharreko zenbait arazo. Besteak beste: industriak BPGn duen pisua gelditu egin da beheranzko joerarekin; industriako enplegua jaisten ari da; I+Gko inbertsioa estrukturalki txikia da; sektore gutxi batzuekiko mendekotasun handia dago, bereziki automobilgintzarekiko; industria ez dago orekaz banatuta eskualdeen artean, eta sektore heldu asko deslokalizaziorako arriskuan daude.
«Beharrezkoa da industria-politika ekintzaile bat, lidergo publikotik abiatuta euskal industria-eredu iraunkor, sozial eta aurreratu bat eraikiko duena»
Industria politikek ausardia eta helburu zehatzak izan behar dituzte; gure kasuan, euskal industria eredu berritu bat bultzatzera bideratu beharko lirateke. Eredu industrial soziala, parte-hartzailea eta ez-sexista, ekologikoa, teknologikoa, eraginkorra eta, produktiboki eta lurraldeari dagokionez, dibertsifikatua.
Horretarako, besteak beste, helburu hauek lortzeko estrategiak finkatu beharko lirateke:
- • 2028an BPGren % 3 I+Gn inbertitzea lortzeko ibilbide-orri zehatza.
- • Euskal industriaren trantsizio ekologikorako plana.
- • Inbertsio-funts publikoak, errotze eta norabide bermatzeko esparru eta enpresa estrategikoetan.
- • Krisian dauden industria-enpresei arreta emateko protokolo integrala.
- • Inteligentzia ekonomikoko euskal zentroa sortzea.
- • Euskal enpresa eredu inklusibo-partehartzailea.
- • Tokiko garapeneko politikak eta lehentasunezko arreta eremuak.
- • Industrian emakumeen presentzia bultzatzea.
- • Prestakuntza sistema apustu industrial estrategikoekin lerrokatzea.
Industria funtsezko eragilea da Euskal Herri garaikidearen eraketan. Politikoki, ekonomikoki, demografikoki eta kulturalki definitu gaitu. Alderdi negatiboak ere biltzen dituen istorioa da: ingurumenaren degradazioa, esplotazioa, hirigintza kaosa...
Baina euskal ekonomiaren oinarri industriala etorkizuneko erronka sozial eta ekonomikoei aurre egiteko indargunea eta aukera da. Teknologiarekin, trantsizio ekologikoarekin eta eredu industrial sozialago batekin soldata hobeak eta baliabide publiko gehiago izan ahal izango ditugu, dagoeneko hemen dagoen etorkizuneko erronkei erantzuteko.
