SINADURAK
Euskal gatazkaren ondorioen konponbidea katramilaturik dagoen honetan, kapitulu zahar-berri honek gogora ekartzen digu gatazkaren larriagotzean Estatu biek izan duten ardura, zuzenekoa ala zeharkakoa izan.
Lasa eta Zabalaren murala Baionan / Creative Commons 4.0 Joxemai
Hiru hizki dira, lau hamarkada gibelera garamatzatenak. Ipar Euskal Herriko hiru lurraldeetan 1983 eta 1987 bitartean izua eta terrorea eragin zutenak. GAL akronimoaren gibelean gauza asko dira betiko gordeak gelditu direnak, Euskal Herriaren memoria kolektiboan iltzatuak.
Amerikako Estatu Batuetako CIA inteligentzia zerbitzuen artxiboen desklasifikazioak argia ezarrri du garai ilun horietan. CIAren agiriek inorentzat sekretu ez zena baieztatu besterik ez dute egin: GALen ekinbidea Felipe Gonzalez presidentearen eta garaiko Gobernuaren onespenarekin abiatu zela.
Agiri horietarik hainbat ondorio atera daitezke. Lehenik, Frankismoaren itzalak guztia baldintzatzen zuen garai hartan aterabide politiko bati bidea zabaldu ordez, PSOEren Gobernuak, militarren presioari men egin eta gatazkaren intentsitatea ozka bat igotzea hobetsi zuela. Bigarrenik, Felipe Gonzalezek euskal disidentziarekiko « estrategia ez-ortodoxoa» diru publikoarekin finantzatu zuela. Eta hirugarrenik, Europako Gobernu batek eremu bereko bigarren Estatu batean zuzenean eta legez kanpo eskuhartu zuela.
«Gatazkaren iturburutik konponbidetik baino gehiago duen mendeku politika izaten ari da Frantziako eta Espainiako justizia erabakien zedarri»
Felipe Gonzalezek eta ustez demokratikoa zen PSOEren Gobernuak bortizkeria legez kanpo erabiltzea deliberatu zuen helburu politikoak lortzeko. GALen ekintzek Ipar Euskal Herrian 27 hildako eragin zituzten, horietarik asko euskal iheslarien komunitatearekin deus ikustekorik ez zutenak. Baina batez ere, euskal iheslarienganako Frantziako Gobernuaren jarrera aldaketa eragin zuten.
Euskal gatazkaren ondorioen konponbidea katramilaturik dagoen honetan, kapitulu zahar-berri honek gogora ekartzen digu gatazkaren larriagotzean Estatu biek izan duten ardura, zuzenekoa ala zeharkakoa izan. Egungo begiekin begiraturik, garrantzia handia luke Espainiako Estatuari dagokionez, zuzenean egindakoak, eta Frantziakoari dagokionez, egiten utzitakoak euskal jendartean eragindako sufrimendua onartuko balute. Beste egoera batean geundeke hain segur ere.
Horren ordez, gatazkaren iturburutik konponbidetik baino gehiago duen mendeku politika izaten ari da Frantziako eta Espainiako justizia erabakien zedarri. Dagoeneko 30 urte preso bete dituzten hainbat euskal preso politikori Frantziako Gobernuak de facto ezarri dien heriotz zigorraren kontrakarrean, merezi du gogoratzea GALen hainbat ekintzen buru gisa 75 urteko presondegi zigorra jaso zuen Enrique Rodriguez Galindo Guardia Zibilaren Generalak apenas egin zituela bost urte presondegian, Aznarren Gobernuak 2003an baldintzapean libre utzi aitzin. Alde batetik Estatuen mendekua, eta bestetik Estatuen esker ona. Horra egungo egoera korapilatzen duten bi hari muturrak.
