Identitate, pertenentzia eta botereari buruzko galderak garrantzitsuak izan dira historian gizakientzat, eta galdera horien erantzunak nazio-estatuen mugek gurutzatu dituzte bete-betean. Baina ondo baino hobeto dakigu euskaldunok, baita munduko beste nazio askok ere, muga horiek ez direla nahikoak izan, eta  ez direla egun ere, gure mundua azaltzeko; eta kategoria politiko tradizionalak eskasegiak zaizkigula aldaketa sozial eta politikoak ulertzeko.